7 Nisan 1922’de Almanya’nın Erfurt şehrinde doğdu. Orta halli bir Protestan ailesi içinde büyüdü. 1939’da lise öğrenimini tamamlayıp Berlin’de Friedrich Wilhelm Üniversitesi’nin Kimya ve Fizik Bölümü’ne kaydoldu; bir süre sonra fen bilimlerinden vazgeçerek Şarkiyat Bölümü’ne girdi. Ernst Kühnel’den İslâm sanat tarihi, mimari ve hat sanatı, Walther Björkman’dan Arapça, Annemarie von Gabain’dan Türkoloji dersleri aldı. Dikkatini Türkiye’ye yönelten hocası Richard Hartmann’ın yanında hazırladığı, Memlük döneminde Mısır’da halife ve kadıların durumunu inceleyen teziyle Arap filolojisi ve İslâm ilimleri alanında doktor unvanı kazandı (1941).
Memlük Devleti’nde asker, emîr ve sultanların sosyal ve kültürel rollerine dair çalışmasını Marburg Üniversitesi’ne doçentlik tezi olarak sundu. 1946’da doçent oldu ve aynı yıl üniversitenin Teoloji Fakültesi’nde çalışmaya başladı. Burada “erken dönem İslâm tasavvufunda mistik sevgi kavramı üzerine ikinci bir doktora tezi hazırladı. Bu teziyle Teoloji Fakültesi’nin henüz yeni açılan Dinler Tarihi Bölümü’nde dinler tarihi doktoru unvanı alan ilk kişi oldu (1951).
Türkiye’deki yazma eserler üzerinde çalışmak ve ilmî araştırma yapmak amacıyla 1952 yılında İstanbul’a gitti. Bu çalışmaları sırasında birçok Türk şair ve düşünürüyle tanıştı, bazı dergilerde Cemile Kıratlı takma adıyla yazılar yazdı. Çalışkanlığı, ilmî araştırmalardaki titizliği, Doğu ve Batı’nın klasik bilim dillerine hâkimiyeti üniversite çevrelerinin dikkatini çekti.
1954’te Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde Dinler Tarihi Kürsüsü profesörü olarak göreve başladı ve fakültede bu kürsünün kurulmasına öncülük etti, Dinler Tarihine Giriş adıyla bir ders kitabı hazırladı (Ankara 1955). Türkiye’de bulunduğu yıllarda sadece ders vermekle kalmayıp Müslüman Türk kültürünü, Anadolu’nun yetiştirdiği evrensel değerleri, tasavvuf şairlerini, düşünürlerini, mistiklerini ve bunları yetiştiren geleneği anlamak için büyük gayret sarfetti.
1959 yılının sonbaharında Marburg’a dönen Schimmel üniversitede kendisine kadro verilmediği için bir yıl açıkta kaldı. Hocası F. Heiler’in teklifi üzerine Milletlerarası Dinler Tarihi Cemiyeti’nin ikinci başkanlığını kabul etti. 1961’den itibaren Bonn Üniversitesi’nde Arapça, Türkçe ve Farsça’nın yanı sıra İslâm sanatları tarihi okuttu. Harvard Üniversitesi tarafından Hint Müslüman kültürü dersleri okutması için yapılan teklifi kabul eden Schimmel, ve 1967’de Indo Muslimische Kultur adıyla kurulan kürsünün başına geçti. Harvard Üniversitesi’ndeki öğretim üyeliği yanında New York Metropolitan Müzesi’nde İslâm sanatları özel danışmanlığı yaptı, Milletlerarası Dinler Tarihi Cemiyeti başkanlığını yürüttü (19801990). 1992’de yirmi beş yıl çalıştığı Harvard Üniversitesi’nden emekli olarak Bonn’a döndü. Otobiyografik eseri Morgenland und Abendland. Mein westöstliches Leben’i tamamladıktan kısa bir süre sonra 26 Ocak 2003’te Bonn’da öldü.
Schimmel, İslâm dinini, tarihini ve sanatını tasavvuftan hareket ederek anlamaya ve anlatmaya çalışmış, tasavvuf düşüncesini Avrupa’ya ve dünyaya tanıtmak amacıyla olağan üstü bir çaba sarf etmiştir. Bütün ömrünü İslâm araştırmalarına adayan Schimmel, dillerini bildiği Müslüman ülkelerini gezmiş, halklarıyla kaynaşmış ve o kültürleri şiirden sanata, musikiden mimariye, resim ve minyatürden hat sanatlarına kadar bütün tarihî zenginliklerini müşahede etmiştir.
Çok geniş bir ilgi alanı olan Schimmel çalışmalarını üç büyük alanda yoğunlaştırmıştır. Tarihi seyri ve gelişimi içerisinde tasavvuf onun çalışmalarının ağırlık noktasını oluşturur. İkinci ilgi alanı Müslüman milletlerin şiiridir. Müslüman ülkelerinde konuşulan dilleri iyi bilmesi ve bu ülkelerin halklarıyla kolay anlaşabilen bir mizaca ve şiir dolu bir ruha sahip olması onun bu alanda başarılı olmasını sağlamıştır. Üçüncü araştırma alanı genel olarak İslâm dini olup bu alanda daha çok Hint alt kıtasında yaşanan İslâm’a yönelmiştir.
Annemarie Schimmel Eserleri
- Und Muhammad ist Sein Prophet: Die Verehrung des Propheten in der islamischen Frömmigkeit (Düsseldorf/Köln 1981). (Ve Hz. Muhammed (sav) O’nun Peygamberi’dir: trc. Okşan Nemlioğlu Aytolu, İstanbul 2007) vd.
- Mystical Dimensions of Islam (Chapel Hill 1975). (Tasavvufun Boyutları, trc. Ender Gürol, İstanbul 1982; İslâm’ın Mistik Boyutları, trc. Ergun Kocabıyık, İstanbul 2001).
- The Triumphal Sun: A Study of the Works of Jalāloddīn Rūmī (London 1975). (trc. Senail Özkan, Ben Rüzgârım Sen Ateş: Mevlânâ Celâleddîn Rûmî’nin Hayatı ve Eserleri, İstanbul 1999).
- Gärten der Erkenntnis: Texte aus der islamischen Mystik (Düsseldorf 1982).
- Jesus und Maria in der islamischen Mystik (München 1996).
- Meine Seele ist eine Frau: Das Weibliche im Islam (München 1995). (Ruhum Bir Kadındır, trc. Ömer Enis Akbulut, İstanbul 2001)
